21 Φεβρουαρίου 2011

Υπάρχει ηρωϊσμός στο ορεινό τρέξιμο?

Διαβάζοντας απόψεις φίλων στο Φόρουμ του Α-Ζ σχετικά με το θέμα του ηρωισμού και των ηρωικών πράξεων στον αθλητισμό, ξεχώρισα την λογικοφανή άποψη, ότι "Ηρωϊκές είναι οι πράξεις απεμπλοκής από μια κατάσταση, οι οποίες έχουν σαν τίμημα την ζωή ή το θάνατο, ανάλογα με την εκβασή τους." Προτίμησα ωστόσο να συνταχθώ στην ιδανικότητα της ερμηνείας του Γιάννη Τζανετάκη (transalpine) ότι "...ο ήρωας μπορεί να ανεβάσει ένα σκαλάκι την ανθρώπινη υπόσταση..." (εξαιρετικά ρομαντικό και όμορφο, θυμίζει αλλοτινές εποχές –εξάλλου το συναίσθημα είναι εκείνο που διαφοροποιεί τον άνθρωπο και τον οδήγησε στη δημιουργία όρων που εκφράζουν τις διαφορές ανάμεσα σε συγγενικές αφηρημένες έννοιες.

Το ελεγχόμενο σε μεγάλο (μέγιστο) βαθμό "περιβάλλον" των αγώνων, αφοπλίζει την πιθανότητα τέλεσης ηρωικών πράξεων, ωστόσο σε περιπτώσεις ακραίων καταστάσεων (έντονα και ακραία καιρικά φαινόμενα ή περιβάλλοντα, παρατεταμένη διάρκεια) πολλοί από τους αθλητές οδηγούνται εκ των πραγμάτων σε ακραίες ενέργειες, που υπερβαίνουν την συνηθισμένη βιολογική λειτουργία του ανθρώπου.

Απομένει να καταλήξω (για δική μου τεκμηρίωση) αν το αποτέλεσμα μιας ηρωϊκής πράξης, έχει να κάνει με την προσφορά σε άλλους ανθρώπους ή θα μπορούσε να έχει να κάνει μόνο με τον ίδιο τον πρωταγωνιστή της. Για πράδειγμα, ο Douglas Mawson έζησε ένα έπος, προσπαθώντας να σώσει τον εαυτό του από το θάνατο στην Ανταρκτική ή ο Herman Buhl στο Nanga Parbat ή ο Reinhold Messner, σε αντίθεση με την περίπτωση του Ernest Shackleton, που πάλεψε για τη σωτηρία των ανδρών της αποστολής του στην Ανταρκτική, ταυτόχρονα όμως και για τη δική του, όπως και του Robert F. Scott που πάλεψε για τη δική του ζωή ενώ ταυτόχρονα αγωνιζόταν να σώσει και τις ζωές των συντρόφων του και στο τέλος πέθαναν όλοι μαζί.
Αναρίθμητες είναι οι μικρές και μεγάλες ιστορίες ηρωισμού, οι επικές προσπάθειες επιβίωσης, που καταγράφηκαν στην ιστορία της εξερεύνησης. Οι άνθρωποι αυτοί προσπάθησαν για το αυτονόητο, τη σωτηρία τη δική τους! Σ αυτή την προσπάθεια, έκαναν ενέργειες που ξεφεύγουν από κάθε λογική, επιβιώνοντας πεινασμένοι, παγωμένοι, ένα βήμα πριν απ το θάνατο. Όμως δεν πρόσφεραν σε κανέναν τίποτα, παρά μόνο στον εαυτό τους. Ήταν άραγε ήρωες?

Κατ΄επέκταση, η πράξη του Χρήστου Μασούρα, που έκανε μόλις εφτά χιλιόμετρα σε 2 και πλέον ώρες στον ROUT, επειδή σφάδαζε από τους πόνους ενώ μπορούσε να τα παρατήσει ή του Στέργιου του Αράπογλου που έφτασε στα όρια της κατάρρευσης στον τερματισμό και αργότερα δήλωσε ότι στα τελευταία χιλιόμετρα ένιωθε εξαϋλωμένος, το πνεύμα του πλανιόταν πάνω απ το σώμα του ή του Νίκου του Σιδερίδη που τραβούσε στο πουθενά υπνωμένος -όταν τον συνάντησαν χαράματα δύο αθλητές του Rodopi Trail διαπίστωσαν ότι δεν είχε συναίσθηση της πραγματικότητας- ή του Γιάννη Γερμακόπουλου που προσπαθούσε να πείσει πέντε (!) αθλητές του Rodopi Trail ότι έχουν λάθος κατεύθυνση την ίδια στιγμή που ο ίδιος στην τρίτη νύχτα του αγώνα, μετά από 40 ώρες προσπάθειας έκανε συνεχόμενους κύκλους στην ίδια περιοχή έχοντας χάσει την αίσθηση του προσανατολισμού ή του Θανάση Μπαμπάτσου που πέρασε μια ολόκληρη νύχτα με κοντομάνικο μπλουζάκι και σόρτς (έστω κι αν ήταν λανθασμένη επιλογή του) μέσα σε αρνητικές θερμοκρασίες, φτάνοντας ετοιμόρροπος στη Χαϊντού … θα μπορούσαν άραγε να χαρακτηριστούν ως μικρές πράξεις ηρωισμού?

Δεν έχω έπαρση για τον αγώνα και το άθλημα που εκπροσωπώ, όμως όλα αυτά που αναφέρω και αποτελούν μέρος μόνο των όσων έζησαν κάποιοι πριν από λίγες μέρες γιατί αυτά υπέπεσαν στην αντίληψή μου ή μου μεταφέρθηκαν με απόλυτη αξιοπιστία και σοβαρότητα, θεωρώ ότι αποτελούν πράξεις ηρωισμού, όπως θα διαπιστώσουμε παρακάτω.

Με απλούστερα λόγια, όταν μια φυσική δοκιμασία διαρκεί ελάχιστο (μερικές μόνο ώρες) προσφέρει ελάχιστες πιθανότητες τέλεσης πράξεων ηρωισμού, καθώς δεν δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για στοιχειώδεις δυσλειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, όπως: αφυδάτωση, υποθερμία, έλλειψη ύπνου, παραισθήσεις, απώλεια αίσθησης χώρου &χρόνου κλπ. Είναι λάθος να συγκρίνουμε όχι μόνο έναν αγώνα της «σειράς» διάρκειας 3-4 ωρών ή ακόμα και έναν 15-20 ωρών με έντονη υποστήριξη και ανθρώπινη παρουσία, με την ΕΜΠΕΙΡΙΑ ενός αγώνα όπως ο ROUT, του οποίου τα χαρακτηριστικά είναι αυτά που όλοι γνωρίζουμε ήδη (διάρκεια σχεδόν δύο ημερών, ελάχιστη ανθρώπινη παρουσία και υποστήριξη). Με πιο απλά λόγια, ηρωισμός ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ να καταρρίπτεις το ρεκόρ διαδρομής του Χ αγώνα των 2,3,4 ωρών αλλά ηρωισμός ΕΙΝΑΙ να φτάνεις τελευταίος μετά από 40 ώρες στο στόχο σου, έχοντας αφήσει στο διάβα σου οποιαδήποτε ικμάδα ψυχικών δυνάμεων σου είχε απομείνει. Αυτά για να μην μπερδεύουμε τον ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΙΣΜΟ με τον ΑΘΛΟ & τον ΗΡΩΙΣΜΟ! Με αυτή την έννοια, στον ROUT, ηρωισμός ήταν και ο τερματισμός του Αράπογλου (τελευταίος) αλλά και του Σιδερίδη (πρώτος), αφού και οι δυο τους έφτασαν πέρα από τα όρια.

Ψάχνοντας σε λεξικά και εγκυκλοπαίδειες, σε μια πρώτη πρόχειρη αναζήτηση, βρήκα τα παρακάτω:

-Ηρωισμός > α) αυτοθυσία και γενναιότητα, μεγαλείο ψυχής, που ξεπερνά τα κοινά μέτρα, β) ανδραγάθημα, γ) γενναιότητα

- Heroism > heroic conduct especially as exhibited in fulfilling a high purpose or attaining a noble end (Σύμφωνα με το Merriam-Webster, η λέξη συναντιέται πρώτη φορά το 1717), β) great courage and bravery (Collins)

- Ηρωικός > α) έχει τις ιδιότητες ήρωα, β) εκφράζει ηρωισμό, απαιτεί μεγάλο θάρρος ή μεγάλη προσπάθεια, γ) έχει τα χαρακτηριστικά ήρωα ή ταιριάζει σε ήρωα

- Ήρωας > άνθρωπος που έχει διακριθεί για την ανδρεία, την αρετή ή την προσφορά του

Επίσης, διάβασα στο ετυμολογικό λεξικό του Μπαμπινιώτη, ότι ο «ηρωισμός» είναι μεταγενέστερη ιστορικά λέξη στο ελληνικό λεξιλόγιο (συναντιέται πρώτη φορά το 1797), προερχόμενη από το γαλλικό heroism και αναφέρεται στο θαυμασμό των ηρωικών πράξεων.


Παράδειγμα ηρωισμού? Ιανουάριος 1912, Νότιος Πόλος > Η ομάδα του Robert F. Scott, τσακισμένη ήδη από τις δυσκολίες της προσπάθειας, φτάνει στο στόχο για να διαπιστώσει ότι είναι δεύτερη, λίγες μέρες μετά τους Νορβηγούς. Στη συνέχεια, ξεκινά μια κούρσα ενάντια στο θάνατο, που δυστυχώς χάνεται κι αυτή, λίγα μόλις χιλιόμετρα μακριά από τη σωτηρία κι ενώ το γνώριζαν. Δυστυχώς, οι περιπέτειες δεν έχουν πάντα αίσιο τέλος. Οι πέντε αυτοί άντρες έκαναν πράξη ηρωισμού ή όχι, παλεύοντας για το αυτονόητο?

Επίμετρο: Τον περασμένο Μάρτιο έτρεξα τη διαδρομή του ROUT και βρέθηκα απόλυτα μόνος στην περιοχή Κρούσοβο-Ζαγκραντένια, μη έχοντας καμία δυνατότητα επαφής (φυσικής ή τηλεπικοινωνίας) με τους ανθρώπους που υποστήριζαν την προσπάθειά μου, αφού ούτε ο ασύρματος περνούσε ούτε και τα χιόνια του χειμώνα επέτρεπαν στα αυτοκίνητα να με προσεγγίσουν. Έτσι, βρέθηκα μόνος επί 8 ώρες, με ελάχιστη τροφή και ρούχα, να προσπαθώ να ξεπεράσω τα χιόνια, το κρύο και το σκοτάδι, για να ξαναβρεθώ κοντά τους στη Γουμουρλού, 40 χιλιόμετρα μετά την τελευταία επαφή μας. Το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν να καταγράφω, χωρίς ιδιαίτερη διάθεση όμως, την προσπάθειά μου με μια μικρή κάμερα. Αν μου συνέβαινε οτιδήποτε, γνώριζα πολύ καλά και εκ των προτέρων ότι δεν θα μπορούσε κανένας να με σώσει, πριν περάσει περίπου ένα 24ωρο, με άγνωστες για μένα συνέπειες. Αυτές οι αγωνιστικές προσπάθειες ενέχουν τα στοιχεία του κινδύνου και της υπέρβασης του μέσου όρου των ανθρώπινων λειτουργιών, φυσικών και πνευματικών.


Λιτόχωρο, 18.10.2010

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

θα θελα να αναφερθω σε εναν αφανη "ηρωα" ο οποιος ηταν παρον και επιβιωσε σε δυο αποστολες στην Ανταρκτικη.Ειναι ο Tom Grean που ηταν μελος και της αποστολης του Scott αλλα και δεξι χερι του Shackleton. O Shacleton τον χαρακτηριζε "ακαταβλητο".Εχουν γραφτει καποια βιβλια για αυτον αλλα μαλλον στα Αγγλικα.Δεν ξερω αν καποιο απο αυτα εχει μεταφραστει στα Ελληνικα καλο θα ηταν παντος.Μεταφραζονται τοσες και τοσες βλακειες.....

Agiofws είπε...

Άλλος ένας σύγχρονος ΗΡΩΑΣ . Τρέχει μαζί με το τετραπληγικό παιδί του μαραθώνιους , τριάθλους κλπ. Δείτε την ιστορία του Dick και Rick Hoyt

http://www.youtube.com/watch?v=64A_AJjj8M4

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

Σχόλια επισκεπτών

Recent Comments Widget by Blogger Widgets